کراکل(Crackle): دو توصیح عمده در مورد کراکلها وجود دارد:
۱- هنگامیکه مجاری هوایی در طول بازدم، از هوا خالی میشوند و در طول دم، با صدا باز میشوند، مجموعهای از انفجارهای کوچک( ترکیدن حبابهای هوا) باعث ایجاد کراکل میشوند. این مکانیسم وجود کراکلهای انتهای دمی موجود در بیماری بینابینی ریه و اوایل نارسایی احتقانی قلب را توجیه می کند.
۲- کراکلها از حرکت هوا در میان ترشحات یا مجاری هوایی با انسداد نسبی، در طی تنفس ناشی میشوند. این مکانیسم برخی از کراکلهای خشن را توجیه میکند.
- کراکل انتهای دمی(late inspiration crackles): در نیمه ابتدایی دم آغاز شده ولی باید تا انتهای دم ادامه یابند. معمولا ظریف و فراوان بوده و در حد فاصل تنفسها قطع نمیشوند. این کراکلها ابتدا در قاعده ریه ظاهر شده، ضمن وخیمتر شدن شرایط به نواحی فوقانی گسترش پیدا میکنند و با تغییر وضعیت بدن به نواحی درگیر جابجا میشوند. بیماری بینابینی ریه( مثل فیبروز) و اوایل نارسایی احتقانی قلب از علل بروز این کراکلها میباشند.
- کراکل ابتدای دمی( early inspiratory crackles): بلافاصله پس از آغاز دم شروع میشوند و اغلب( نه همیشه) خشن هستند. گاهی با کراکلهای بازدمی همراه میشوند. برونشیت مزمن و آسم از علل بروز این کراکلها میباشند.
- کراکل بازدمی و میاندمی( midinspiratory and expiratory crackles): در برونشکتازی سمع میشوند ولی برای تشخیص بیماری اختصاصی نیستند. شاید با ویزینگ و رونکای همراه باشند.
ویزها(wheezes) هنگامی رخ میدهند که هوا از میان برونشهای تنگ شده و از نزدیکی نقطه انسداد با سرعت جریان مییابد. علل ویزینگ منتشر عبارتند از: آسم، برونشیت مزمن، COPD و نارسایی احتقانی قلب. در آسم ویزها ممکن است فقط در بازدم یا در هر دو مرحله چرخه تنفسی سمع شوند.
رونکای(Rhonchi): رونکای دال بر وجود ترشحات در مجاری هوایی بزرگتر است. در برونشیت مزمن ویزها و رونکای با سرفه از بین نمیروند.
پلورال راب(Pleural Rub): اصطکاک سطوح ملتهب و خشن پلور این صدا را ایجاد میکند.
منبع: کتاب معاینات بالینی و روش گرفتن شرح حال باربارابیتز ۲۰۰۹، مترجمین: محمد مهدی غیرتیان و همکاران، تهران، انتشارات اندیشه رفیع، ۱۳۸۹.