محلول های وریدی(IV fluids) تحت عنوان درمان جایگزینی وریدی(IV replacement therapy) مورد بحث قرار میگیرد.
درمان جایگزینی وریدی(IRT) باعث فراهم آوردن مایعات، الکترولیتها و داروهای مورد نیاز بدن جهت تداوم حیات میگردد.
مزایای IRT عبارتند از:
- آثار درمانی فوری و قابل پیش بینی
- تامین مایع در بیمار مبتلا به سوجذب گوارشی
- تیتراسیون صحیح داروی وریدی
معایب IRT عبارتند از:
- ناسازگاری دارو و محلول وریدی
- واکنشهای نامطلوب
- عفونت و سایر عوارض
محلولهای مورد استفاده در IRT را میتوان به دو دسته بزرگ تقسیم کرد:
۱- محلول های کریستالوئید(Crystalloids): که ممکن است به سه شکل باشند:
الف) محلول ایزوتونیک(Isotonic)
ب) محلول هایپرتونیک(Hypertonic)
ج) محلول هایپوتونیک(Hypotonic)
۲- محلول های کولوئید(Colloids): که همواره هایپرتونیک هستند.
- محلولهای کریستالوئید، محلولهایی هستند با مولکولهای کوچک که به راحتی از جریان خون به سلولها و بافت ها وارد میشوند.
- محلولهای کولوئید، محلولهایی هستند با مولکولهای بزرگ که برای افزایش حجم پلاسما مورد استفاده قرار میگیرند.
محلولهای کریستالوئید:
الف) ایزوتونیک
محلولهای ایزوتونیک محلولهایی هستند که غلظت ذرات حل شده در آن ها یا تونیسیته آنها( فشار اسمزی) معادل غلظت یا تونیسیتهی پلاسماست و لذا با تجویز آنها هیچگونه شیفت مایع میان فضاهای داخل یا خارج سلولی انجام نمیشود همچنین با تجویز محلولهای ایزوتونیک، سلولها دچار چروکیدگی یا تورم نمیشوند.
مثالهایی از محلولهای ایزوتونیک عبارتند از:
- محلول دکستروز ۵ درصد در آب(D5W)
- محلول نرمال سالین یا کلرید سدیم ۰.۹ درصد(N/S)
- محلول رینگر لاکتات(RL)
- محلول رینگر
منبع: کتاب آب و الکترولیت، تالیف دکتر علی اکبرزاده پاشا، دکتر حجت اله اکبرزاده پاشا، انتشاران گلبان، چاپ اول، تهران، ۱۳۸۸.